Bài báo nay chỉ ra tên tuổi của các CEO hàng đầu đã được những thành tích đáng kinh ngạc ở các công ty lớn trong thời gian đảm nhiệm chức vụ, hoặc với những người vẫn còn nắm chức vụ này cho đến ngày 30/9/2009. Để có được kết quả này, chúng tôi đã thu thập dữ liệu từ gần 2000 CEO trên toàn thế giới.
Chắc chắn rằng không có gì phải thắc mắc khi Steve Jobs, CEO tài ba của hãng máy tính Apple đứng đầu danh sách. Tuy nhiên, danh sách của chúng tôi cũng chứa đựng một vài ngạc nhiên nhỏ. Bạn sẽ bắt gặp một số gương mặt không mấy tiếng tăm ở những vị trí hàng đầu, trong khi một số tên tuổi nổi tiếng không năm trong 50 (thậm chí 100 hay 200) người dẫn đầu danh sách. Phải thừa nhận rằng danh sách của chung tôi không có nhiều điểm chung với danh sách những CEO được ngưỡng mộ nhất hay đắt giá nhất đã từng được công bố.
Khi phân tích dữ liệu để tìm ra yếu tố nào đóng vai trò quan trong đưa một CEO lên hàng đầu trong danh sách, chúng tôi phát hiện ra nhiều điều đáng ngạc nhiên hơn nữa. Mặc dù người ta vẫn cho rằng bối cảnh có ảnh hưởng lớn, chúng tôi vẫn thấy những người đứng đầu danh sách đến từ các công ty có trụ sở ở các quốc gia và các ngành khác nhau. Tiểu sử của các CEO cũng quan trọng, cũng như những gì mà họ kế thừa từ những người tiền nhiệm.
Phân tích của chúng tôi nhấn mạnh ảnh hưởng của một CEO đến sự thay đổi của công ty, bên cạnh tác động của những yếu tố như ngành, quốc gia và các khuynh hướng kinh tế. Điều này lại một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng mục tiêu, phương pháp dài hạn để đánh giá một CEO và đưa ra các thông tin cho CEO về việc tìm kiếm và lập kế hoạch nhân sự kế thừa.
Thành tích của các CEO được đánh giá như thế nào?
Các ứng cử viên cho bảng xếp hạng từ các công ty cổ phần niêm yết đại chúng trong danh sách chỉ số Standard & Poor’s Global 1200 hoặc nằm trong nhóm BRIC 40 đã được công bố năm 1997. Các công ty đên từ các nền kinh tế mới nổi với sự phát triển kinh tế đáng khâm phục như Braxin, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong danh sách này. Những CEO có tên trong danh sách phải bắt đầu đảm nhận vị trí công tác từ sau tháng 1/1995 đến trước tháng 12/2007. Đó là lý do vì sao bạn không nhìn thấy những tên tuổi như cựu CEO cảu GE-Jack Welch, nhà đầu tư siêu việt Warren Buffet, nhà sáng lập và CEO của tập đoàn Oracle Larry Ellision, và ông chủ đáng kính của tập đoàn Microsoft – tỷ phú Bill Gates. Họ đều bắt đầu đảm nhận công tác trước năm 1995. Nếu được tham gia vào danh sách, chắc chắn những CEO tài ba này sẽ chiếm những vị trí không tồi.
Trong số danh sách 1999 có tên trong bảng xếp hạng, 731 người đang ở vị trí điều hành khi việc đo lường thành tích kết thúc. Họ đến từ 48 quốc gia khác nhau và điều hành những công ty có trụ sở ở 33 nước. Tuổi trung bình của những CEO này là 52, và những người còn đang ở vị trí công tác có thời gian điều hành trung bình là 6 năm. Chỉ 1,5% trong số đó là phụ nữ, và chỉ 15% làm việc trong những công ty có trụ sở không đặt ở tổ quốc của mình. Có thế thấy thị trường lao động cung cấp các nhà điều hành chưa phải là một thị trường toàn cầu.
Nhìn vào danh sách 1999 nhà điều hành và tự hỏi, nếu dựa trên tiêu chí lợi nhuận cổ phiếu, nhà điều hành nào đã dẫn dắt doanh nghiệp của mình vượt xa các công ty khác tỏng cùng quốc gia và cùng ngành? Xếp hạng của chúng tôi kết hợp ba tiêu chí: ảnh hưởng mang tính quốc gia, ảnh hưởng mang tính ngành, và thay đổi mức vốn hóa thị trường trong thời gian đảm nhận vị trí của các CEO. Tất nhiên, lợi tức cổ đông không phải là tiêu chí duy nhất để đo lường thành tựu, và tiêu chí này đã lãng quên sự đóng góp mà công ty tạo ra cho các bên liên quan. Nhưng đây vẫn được coi là một tiêu chí cơ bản đối với các CEO của công ty niêm yết. Và đây cũng là chỉ tiêu quan trọng cho tất cả mọi người.
Những CEO hàng đầu xuất sắc đến mức nào?
Tình trung bình, 50 vị CEO dẫn đầu danh sách đã mang lại 997%, trung bình 32% một năm, lợi tức cổ đông (sau khi đã điều chỉnh tỷ giá) trong suốt thời gian tại nhiệm. Loại trừ các ảnh hưởng mang tính ngành và quốc gia, con số này lần lượt là 30% và 29%. Như vậy 50 công ty dẫn đầu trung bình mang lại 48,2 tỷ USD cho các cổ đông (sau khi đã điều chỉnh theo lạm phát, cổ tức, nhượng lại cổ phiếu và phát hành cổ phiếu mới). So sánh con số này với kết quả của 50 CEO đứng cuối trong danh sách 1.999 người, những người trong thời gian đảm nhận vị trí của mình đã gây giảm lợi nhận cổ đông 70% trung bình 20% một năm. Nói cách khác, những nhà điều hành thất bại này đã gây thâm hụt khoảng 18,3 tỷ USD giá trị sở hữu của cổ đông.
Người dẫn đầu vinh quang, ngài Jobs của Apple, đã mang lại mức tăng lợi nhuận lũy tiến khổng lồ 3.188% (Sau khi đã điều chỉnh theo những ảnh hưởng mang tính ngành), trung bình 34% mỗi năm, cho hãng Apple kể từ khi ông quay trở lại với tư cách một CEO năm 1997, khi công ty đang đứng bên bờ vực phá sản. Cho đến cuối tháng 9/2009, linh hồn của những trái táo đã đưa giá trị thị trường của Apple tăng thêm 150 tỷ USD.
CEO cán đích ở vị trí thứ 2 là ngài Yun Jong – Yong. Ông tiếp nhận vị trí điều hành hãng điện tử Samsung của Hàn Quốc từ năm 1996 – 2008 và là mẫu lãnh đạo điểu hình không thích hào quang. Quãng thời gian tại nhiệm của ông đã giúp Samsung chuyển mình từ một hãng chuyên sản xuất chip nhớ và các sản phẩm bắt chước thành nhà tiên phong trong lĩnh vực đồ điện tử và điện thoại di động công nghệ cao. Dưới sự điều hành của ông, giá trị cổ đông của Samsung đã tăng thêm 127 tỷ USD, và mức tăng lợi nhuận là 1.458 (sau khi đã điều chỉnh theo những ảnh hưởng mang tính ngành).
Ông Yun cũng giữ vị trí số 1 trong cuộc đua tranh với các CEO đã thôi vị trí công tác. Hồ sơ của những CEO này sẽ không thay đổi. Còn với những CEO còn đang tiếp tục điều hành với hồ sơ mở, chắc chắn sẽ có những cuộc soán ngôi ngoại mục.
Một trong những CEO hàng đầu nhưng khiêm nhường và đáng kính khác là ngài John Martin của hãng Gilead Sciences ở vị trí thứ 6. Ông nắm giữ cương vị CEO của công ty dược phẩm sinh học có trụ sở ở California này từ năm 1996 và mang lại doanh thu 2.054% (sau khi đã điều chỉnh những ảnh hưởng mang tính ngành), trung bình 26% một năm. Nổi tiếng là một “lãnh đạo trầm lặng”, Martin đang nỗ lực để đưa một số loại thuộc chữa bệnh hiểm nghèo đến với các nước đang phát triển. Ông đang đưa Gilead dẫn đầu trong việc phát triển loại thuốc chữa AIDS liều dùng 1 viên/ngày và thuốc chống cúm Tamiflu.
CEO “ngôi sao” có thành công vượt bậc?
Khi so sánh và danh sách xếp hạng CEO từng được công bố, một điểm thú vị mà độc giả có thể nhận ra là sự biến mất của một số tên tuổi. Ví dụ danh sách 30 CEO được ngưỡng mộ nhất thế giới của Barron công bố năm 2009. Danh sách này hình thành sau khi tham khảo ý kiến của các nhà đầu tư, phân tích, và các giám đốc điều hành. Có 5 vị CEO cùng xuất hiện trong danh sách của Barron và top 30 CEO dẫn đầu trong danh sách của chúng tôi: Steve Jobs và Apple, John Chamberscuar hàng thiết bị mạng Cisco, Jeff Bezos của trang web bán hàng trực tuyến Amzon, Hugh Grant của tập đoàn nông hóa khổng lồ Monsanto của Mỹ, và Tery Leahy từ Tesco, tập đoàn bán lẻ lớn thứ 3 thế giới. Nhưng có một số tên tuổi khác được Barron “ngưỡng mộ nhất” lại biến nhất trong top 5 (thậm chí là 200) của chúng tôi, như: Jamie Dimon của JPMorgan Chase, Satoru, lwata của Nitendo, Sam Palmisano từ IBM, và Rex Tillerson của Exxon Mobil.
Một vài ngôi sao khác cũng chung số phận như: Carlos Ghón của Renault – Nissan, Sergio Marchionne từ Fiat, John Mack của Morgan Stanley, Jeffrey Immelt đến từ General Electric, Daniel Vasella của Navartis, và thậm chí là Robert lger của hãng hoạt hình Walt Disney. Sự biến mất này không nhất thiết là do học đã điều hành kém cỏi mà dựa vào kết quả số học của tổng mức tăng lợi tức cổ đông được dùng cho danh sách của chúng tôi.
Chúng tôi cũng không tìm được mấy điều tương đồng giữa top 50 của chúng tôi và danh sách CEO được trả lương cao nhất của Mỹ. Nguyên nhân có thể là sự khác nhau về cấu trúc thời gian so sánh. Danh sách của chúng tôi quan tâm đến thành tựu dài hạn, trong khi danh sách những CEO được trả lương cao nhất của Mỹ chỉ đề cập đến các gói thù lao. Thế nên cơ hội tương đồng sẽ gia tăng khi so sánh với những danh sách khác cũng dựa trên các gói thù lao trong khoảng thời gian dài. 5 trong số 50 CEO có thù lao cao nhất theo bầu chọn của tạp chí Forbes dựa trên các gói thù lao từ 2003 – 2008 xuất hiện trong danh sách của chúng tôi. Có thể nói sự tương đồng giữa danh sách những CEO được ngưỡng mộ nhất và đắt giá nhất với 50 (thậm chí là 200) CEO dẫn đầu trong danh sách của chúng tôi là rất mong manh.
Yếu tố nào? Những gì bạn kế thừa hay tiểu sử bản thân đã giúp bạn giành được vị trí cao trong top CEO?
Điều gì giúp các CEO đạt được kết quả xuất sắc?
Chúng tôi đi sâu phân tích những yếu tố có thể dẫn đến những tác động tương tự. Có thể những phân tích này chưa thực sự thấu đáo nhưng hi vọng có thể góp phần giải quyết những cuộc tranh luận hiện nay.
Ảnh hưởng mang tính quốc gia và ngành
Chỉ cần lướt qua danh sách, chúng ta có thể thấy sự đa dạng về mặt địa lý của các quốc gia và không có sự trội hơn từ bất kỳ quốc gia nào. CEO từ các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ chiếm 19 vị trí trong số 50 người dẫn đầu, tương đương 38%. Điều này đã được dự báo trước khi 42% trong số 1999 CEO trong danh sách ban đầu đến từ các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ.
Có 16 quốc gia có mặt trong top 50, còn trong top 200 là 25 quốc gia. Thành tích của các CEO không phân cụm ở các quốc gia có nền kinh tế thị trường (hay định hướng kinh tế thị trường) hoặc các nền kinh tế đang phát triển. Theo phân tích của chúng tôi, sự khác biệt quốc gia mang lại tác động khoảng 8% lên thành tích của các CEO.
Khi chú ý đến sự phân cụm gây ra bởi các ảnh hưởng mang tính ngành, chúng tôi ước lượng tỷ lệ ảnh hưởng là 11%. Một số ngành nhất định hiện diện vượt trội trong top 200 CEO như năng lượng, viễn thông, cung cấp thiết bị y tế, và bán lẻ. Con số cụ thế như sau: chỉ 4% trong tổng số 1999 CEO đến từ ngành công nghiệp năng lượng nhưng họ lại chiếm 12% trong số 200 CEO dẫn đầu. Ngành năng lượng tăng trưởng nhanh nên có mặt nhiều cũng không lạ, nhưng cả ngành có mức độ tăng trưởng chậm nưh bán lẻ cũng đóng góp nhiều gương mặt hàng đầu. Điều này chứng minh rằng dù ở bất cứ ngành nào, các CEO đều có có hội để đạt được những thành tựu đáng ngưỡng mộ.
Dù 6 trong số 10 CEO dẫn đầu đến từ các công ty trong ngành công nghệ thông tin hoặc hoạt động dựa trên mạng internet (Apple, Samsung, Cisco, Amazon, eBay và Google), các CEO khác thuộc ngành nay lại không tiếp tục xuất hiện nhiều trong top 200. Cũng không ngạc nhiên khi thấy CEO của các ngành ôtô, phụ tùng ôtô và truyền thông chiếm các thứ hạng sau cũng trong danh sách. Nhưng vẫn có những CEO trong ngành ôtô thực sự đã điều hành cừ khôi như ngài Chung Mong – Koo của Hyundai ở vị trí 29. (Nhưng không may, việc bị buộc tội biển thủ công quỹ năm 2007 và mức án treo đã làm hao mòn danh tiếng của nhà lãnh đạo và mức án treo đã làm hao mòn danh tiếng của lãnh đạo này.
Cái nhìn người trong cuộc
Người có chuyên môn và không chuyên môn, ai sẽ đảm nhiệm vị trí CEO tốt hơn? Một người cho rằng những người không chuyên môn với cái nhìn hoàn toàn mới có khả năng tạo ra những thay đổi và cải thiện kết quả, đặc biệt với những công ty đang tụt hậu, vì họ khách quan hơn, ít chịu ảnh hưởng từ các bên nội bộ có liên quan và những hình mẫu lý tưởng. Ví dụ điển hình cho những thành tích như trên là CEO chiếm vị trí 19 trong danh sách, ngài Jhon Thompson. Năm 1999, ông từ bỏ công việc ở hãng máy tính IBM để trở thành nhà điều hành cảu một Symantec già nua và chậm chạp. Trong 10 năm tại nhiệm, ông đã biến nó trở thành một tên tuổi vượt trội trên thế giới về bảo mật.
| Top 10 CEO hàng đầu thế giới (Chuyên môn MBA): 1. Steve Jobs - Có chuyên môn - không MBA 2. Yun Jong-Yong - Có chuyên môn - không MBA 3. Alexey B.Miller - Có chuyên môn - không MBA 4. John T.Chambers - Có chuyên môn - có MBA 5. Mukesh D.Ambani - Có chuyên môn - có MBA 6. John C.Martin - Có chuyên môn - có MBA 7. Jeffrey P.Bezos - Có chuyên môn - không MBA 8. Margaret C.Whitman - Có chuyên môn - có MBA 9. Eric E.Schmidt - Có chuyên môn - không MBA 10. Hugh Grant - Có chuyên môn - có MBA |
Phân tích của chúng tôi trên 1999 vị CEO cũng cho thấy những người có chuyên môn thường điều hành tốt hơn. Tính trung bình cả danh sách, thứ hạng của các nhà điều hành có chuyên môn cao hơn 57 bậc so với những nhà điều hành không chuyên môn. Những công ty đang gặp trục trặc thường có xu hướng sử dụng người không chuyên môn vào vị trí điều hành. Số các công ty có tỷ lệ lợi nhuận – 46% hoặc thấp hơn trong hai năm trước khi bổ nhiệm một CEO mới chọn những người không có kiến thức chuyên môn cho công việc hàng đầu này là 37% so với tỷ lệ 21% tính trên toàn bộ các công ty. Tuy nhiên, khi so sánh kết quả mà các công ty đang gặp trục trặc đạt được, không có mấy khác biệt mấy giữa các CEO có chuyên môn và không có chuyên môn.
Sau cuộc khủng hoảng tài chính, nhiều học giả đã chỉ trích những tấm bằng MBA bởi cho rằng chính các trường kinh doanh đã dung dưỡng các hành vi tham lam có tính phá hoại và tiêm vào đầu các nhà điều hành những hình mẫu quản trị sai lầm. Vì thế chúng tôi quyết định xem xét các CEO mang bên mình tấm bằng MBA khác gì so với các ứng cử viên còn lại. Khi xử lý dữ liệu của 1109 CEO đến từ các công ty có trụ sở ở Đức, Anh, Pháp và Hoa Kỳ (những nơi mà thông tin về bằng cấp được phổ biến), chúng tôi thấy 32% trong số này có sở hữu tấm bằng MBA và có xếp hạng trung bình cao hơn 40 bậc so với những CEO còn lại. Ngay cả trong lĩnh vực tài chính đầy phức tạp, sự trội hơn về thứ bậc của những người có MBA là không thể chối cãi. Kết quả này chỉ ra rằng, tầm bằng MBA và những CEO sở hữu nó không phải vỡ một giá trị như những chỉ trích.
Ảnh hưởng của người đi trước
Nếu là một CEO thừa kế mọt công ty khốn đốn từ một người tiềm nhiệm tầm thường, liệu bạn có thể tạo ra những thành tựu đáng kinh ngạc? Hay có khác gì không nếu bạn bắt đầu với một công ty khỏe mạnh từ một người tiềm nhiệm xuất sắc? Nhiều người cho rằng, một công ty khỏe mạnh sẽ là tiền đề để tạo ra những kết quả tốt hơn. Những phân tích của chúng tôi không đồng ý với quan điểm trên. Thứ hạng trung bình của những CEO tiếp quản các công ty kinh doanh không tốt trong 2 năm liên tiếp trước thời gian họ đảm nhiệm công tác cao hơn 96 bậc so với thứ hạng trung bình của những CEO với những công ty đã hoạt động tốt từ trước đó.
Sự khác biệt này thậm chí còn rộng hơn khi chúng ta nhìn vào toàn bộ thời gian công tác của những người tiềm nhiệm. Kết quả phân tích từ 790 công ty mà chúng tôi có đầy đủ thông tin về hai thế hệ lãnh đạo cho thấy, một người tiềm nhiệm xuất sắc thường không để lại mảnh đất màu mỡ cho những người kế nhiệm. Tính trung bình, những CEO tiếp quản vị trí từ những người tiền nhiệm có mặt trong top trên của tổng số 1999 CEO có thứ bậc thấp hơn 583 bậc so với những CEO không phải núp bóng ai. Ví dụ, ông John Bowmer ở vị trí số 143. Ông là CEO thành công đã dẫn dắt hãng tư vấn nhân sự nổi tiếng của Thụy Sĩ Adecco từ 1996-2002. Người kế nhiệm ông, Jérôme Caille, đã bị bãi nhiệm chri sau ba năm tiếp quản do kết quả điều hành đáng thất vọng. Sự thất bại của Caille ở Adecco đã đánh tụt hạng của CEO này. Nhìn chung, chúng tôi tìm thấy rất ít trường hợp cả người tiền nhiệm và kế nhiệm một công ty cùng xếp thứ hạng cao trong danh sách này. Xuất phát điểm thấp hơn mang lại nhiều cơ hội thể hiện hơn và dễ dàng tạo ra một CEO xuất sắc.
Những quy chuẩn vàng
Vì duy trì được thành công không phải việc dễ dàng nên thành tựu của CEO nên được xem xét trong một khoảng thời gian trải dài trong và sau thời gian đảm nhận công tác của người đó. Nhưng hầu hết các biện pháp đo lường thành tích, bao gồm cả các tiêu chí được sử dụng cho danh sách này, đều không để tâm đến việc vị CEO này để lại phía sau một công ty như thế nào. Danh sách vàng cuối cùng phải là những vị CEO mà công ty của họ hoạt động tốt không chỉ trong mà còn sau thời gian họ công tác.
Khi việc xếp hạng các CEO đã trở thành một công việc mang tính thủ công, chúng ta vẫn chưa thực sự nhận thức được hết những yếu tố nào đã góp phần tạo nên những thành công này. Một trong những nguyên nhân là do sự khu giữ khi đo lường các thành tựu ngắn hạn và khan hiếm thông tin của các CEO bên người nước Mỹ. Trong quá trình hình thành danh sách, chúng tôi đã cố vượt qua hai rào cản này. Chúng tôi tin rằng việc đánh giá những cống hiến của các CEO trong khoảng thời gian dài hơn sẽ mang lại cái nhìn sáng tỏ và công bằng hơn.
Danh sách 50 người đứng đầu cho thấy không có sự vượt trội về số lượng của các CEO đến từ một quốc gia hay một ngành nhất định. Khi nhìn xa hơn, chúng ta sẽ thấy ánh lên từ ánh sáng kỳ lạ của những “viên ngọc tiềm ẩn”, những CEO trầm lặng mang đến những thành tích đáng khâm phục hàng năm, khác xa với những vị CEO xuất hiện nhiều trên báo chí hay những hình mẫu vẫn được dạy trong các trường kinh doanh. Thành công của họ là luận cứ thuyết phục để tìm ra những phương thức mới hơn nhằm đánh giá đúng thành tựu của các CEO. Bản chất vĩ đại của công việc điều hành chỉ có thể được rút ra qua quá trình phân tích trong và sau thời gian nắm giữ công tác của các vị CEO tài ba này.
Morten T.Hansen là giáo sư chuyên ngành quản lý tại trường Đại học California, Berkeley, Trường Thông tin, và tại trường Insead, ở Fontainebleau, Pháp. Ông là tác giả các cuốn sách Cộng tác: Những nhà lãnh đạo đã tránh bẫy thế nào, Tạo ra sự đồng nhất và Gặt hái thành công đáng kinh ngạc (Tạp chí Harvard Business năm 2009).
Herminia Ibarra giáo sư chuyên ngành hành vi có tổ chức và là giáo sư chuyên về nghiên cứu lãnh đạo và học tập tại trường Insead, đồng thời là tác giả các cuốn sách Nhận dạng công việc: Chiến lược để sáng tạo lại Sự nghiệp của bạn (Tạp chí Harvard Business năm 2009).
| Top 10 CEO hàng đầu thế giới 1. Steve Jobs – Apple – 1997 nay Mỹ - Công nghệ thông tin 2. You Jong-Yong – Samsung Electronics – 1996 – 2008 – Hàn Quốc – Công nghệ thông tin 3. Alexey B.Miller – Gazprom – 2001- nay – Nga – Năng lượng 4. John T.Chambers – Cisco Systems – 1995 – nay – Mỹ - Công nghệ thông tin 5. Mukesh D.Ambani – Reliance Industries – 2002 – nay - Ấn Độ - Năng lượng 6. John C.Martin – Gilead Sciences – 1996 – nay – Mỹ - Y tế 7. Jeffrey P.Bezos – Amazon.com – 1996 – nay – Mỹ - Bán lẻ 8. Margaret C.Whitman – eBay – 1998 – 2008 – Mỹ - Công nghệ thông tin 9. Eric E.Schmidt – Google – 2001 – nay - Mỹ - Công nghệ thông tin 10. Hugh Grant – Monsanto – 2003 – nay – Mỹ Nguyên liệu |
Thu Hương (giới thiệu)
(Theo DDDN)
No comments:
Post a Comment