Kreston ACA Việt Nam vẫn kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, vì sao?

Trên BCTC năm 2011 của CTCP Xây dựng điện Việt Nam (mã CK VNE), Công ty Kiểm toán và Dịch vụ tin học (AISC) có lưu ý: "Số liệu tài chính năm 2011 của công ty con -CTCP Xây dựng điện VNECO 3 (VE3), đơn vị đang được niêm yết trên Sở GDCK Hà Nội để hợp nhất là số liệu từ BCTC đã được kiểm toán bởi Công ty TNHH Kiểm toán Kreston ACA Việt Nam (Công ty không nằm trong danh sách kiểm toán được chấp thuận kiểm toán năm 2012 cho các tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết, tổ chức kinh doanh chứng khoán)". Phan Hằng Phương Không được chấp thuận, Kreston ACA Việt Nam vẫn kiểm toán DN niêm yết Việc Công ty TNHH Kiểm toán Kreston ACA Việt Nam không có tên trong danh sách công ty kiểm toán được chấp thuận năm 2012 trên TTCK, nhưng vẫn đường hoàng ký tên trên báo cáo kiểm toán của một số DN niêm yết đã gây không ít băn khoăn cho người đọc BCTC của VNE. Tìm thông tin trên trang web của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) thì được biết, Kreston ACA Việt Nam là tên gọi mới của Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Tài chính (IFC - ACA Group), đơn vị được chấp thuận kiểm toán trong năm 2011. Theo tìm hiểu của ĐTCK, không chỉ với VE3, Kreston ACA Việt Nam còn cung cấp dịch vụ cho một số công ty niêm yết khác như CTCP khoáng sản Na Rì Hamico (KSS). Vì sao Kreston ACA Việt Nam không có tên trong danh sách được chấp thuận kiểm toán trên TTCK mà vẫn tiếp tục cung cấp dịch vụ này cho một số DN niêm yết? Trao đổi với ĐTCK, một lãnh đạo cấp vụ UBCK cho biết: "Kreston ACA Việt Nam không được chấp thuận kiểm toán tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết trong năm 2012 do không đáp ứng đủ tiêu chuẩn số lượng kiểm toán viên tối thiểu. Tuy nhiên, UBCK đã có công văn chấp thuận cho công ty được thực hiện nốt một số hợp đồng kiểm toán đang dang dở". Ý kiến này cho rằng, việc gia hạn cho Kreston ACA Việt Nam được căn cứ trên cơ sở của Quy chế lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán cho tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết và tổ chức kinh doanh chứng khoán ban hành kèm theo Quyết định số 89/2007/QĐ-BTC của Bộ Tài chính. Được biết, tại điều 12, Quyết định số 89/2007/QĐ-BTC ngày 24/10/2007 của Bộ Tài chính có quy định: "DN kiểm toán và kiểm toán viên hành nghề bị đình chỉ tư cách kiểm toán có thời hạn tiếp tục được thực hiện các hợp đồng đã ký và đang thực hiện, nhưng không được ký thêm các hợp đồng mới... đến ngày được chấp thuận lần sau". Cũng theo ý kiến từ UBCK, quyết định chấp thuận gia hạn cho Công ty Kiểm toán Kreston ACA Việt Nam tiếp tục thực hiện một số hợp đồng kiểm toán đang thực hiện dang dở được đưa ra sau khi rà soát kỹ lưỡng các hợp đồng này. UBCK không chỉ căn cứ vào ngày ký hợp đồng kiểm toán, mà còn căn cứ vào việc công ty kiểm toán này đã thực hiện soát xét BCTC bán niên. "Vấn đề xử lý DN kiểm toán không được tiếp tục chấp thuận vướng phải thực tế là công sức doanh nghiệp kiểm toán đã bỏ ra trong 6 tháng đầu năm, liên quan đến giá phí. Việc xử lý những trường hợp này phải đảm bảo có lý, có tình", lãnh đạo UBCK chia sẻ. Ai chịu trách nhiệm nếu "Sự cố" xảy ra? Ông Bùi Văn Mai, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam cho rằng, hiện nay, đang thiếu câu trả lời dứt khoán từ phía cơ quan chức năng về phương án xử lý đối với trường hợp công ty kiểm toán không tiếp tục được chấp thuận, nhưng hợp đồng kiểm toán vẫn đang tiến hành dở dang. Theo ông Mai, nếu công ty kiểm toán đang thực hiện hợp đồng thì nên tiếp tục cho thực hiện, nhưng điều này phải căn cứ vào những hợp đồng cụ thể, phải xem xét khối lượng công việc mà DN kiểm toán đã thực hiện, tránh trường hợp DN kiểm toán thỏa thuậ với DN niêm yết lùi ngày trên hợp đồng kiểm toán để lách việc tuy không đủ tiêu chuẩn kiểm toán trên TTCK, nhưng vẫn "được tiếp tục thực hiện các hợp đồng đã ký" như trong Thông tư 89/2007. Theo một số công ty kiểm toán, việc thiếu rõ ràng trong quy định tại Quy chế kiểm toán được chấp thuận sẽ khó tránh những hệ lụy phát sinh. Bởi lẽ, thị trường dịch vụ kiểm toán cũng như TTCK Việt Nam còn rất non trẻ, số lượng kiểm toán viên mỏng. Các công ty kiểm toán đa phần ở quy mô nhỏ, trong đó, nhiều công ty chỉ đáp ứng đủ tiêu chí tối thiểu về số lượng kiểm toán viên. Chỉ cần biến động của 1 nhân sự, công ty kiểm toán sẽ "rơi" khỏi danh sách được chấp thuận. Không riêng Công ty Kreston ACA Việt Nam mất tên khỏi danh sách, mà mới đây, UBCK đã có công văn nhắc nhở Công ty TNHH Mazars Việt Nam về việc nếu công ty này không đăng ký bổ sung kiểm toán viên hành nghề được chấp thuận để đảm bảo số lượng 7 kiểm toán viên trong vòng 6 tháng (kể từ ngày rút 1 kiểm toán viên 28/3/2012), UBCK sẽ rút tên Công ty khỏi danh sách các công ty kiểm toán được chấp thuận năm 2012. Trước hiện trạng ngành kiểm toán như vậy, Kreston ACA Việt Nam có thể sẽ không phải là trường hợp duy nhất tuy rơi khỏi danh sách kiểm toán được chấp thuận, nhưng vẫn được tiến hành kiểm toán DN niêm yết nhờ độ mở của quy định pháp lý. Tuy nhiên, xét trên góc độ nhà đầu tư và TTCK Việt Nam, điều gì sẽ xảy ra khi DN niêm yết kiểm toán bởi 1 công ty kiểm toán không có tên trong danh sách được chấp thuận? Bất luận vì lý do gì, nếu DN niêm yết có vấn đề về số liệu tài chính thì trách nhiệm trước tiên với nhà đầu tư, với thị trường sẽ không phải của công ty kiểm toán theo logic thông thường như hiện nay nữa, mà sẽ là của cơ quan cho phép công ty kiểm toán không đủ tiêu chuẩn, được kiểm toán DN niêm yết này. Sẽ sửa quy định pháp lý. Theo ông Mai, vào thời điểm ban hành, cơ quan có thẩm quyền có thể chưa lường hết những tình huống cụ thể phát sinh. Do vậy, Bộ Tài chính đã dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế lựa chọn doanh nghiệp kiểm toán cho tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết và tổ chức kinh doanh chứng khoán ban hành kèm theo Quyết định số 89/2007/QĐ-BTC. Tại dự thảo, có quy định: "Doanh nghiệp kiểm toán hoặc kiểm toán viên hành nghề bị đình chỉ hoặc bị hủy bỏ tư cách được chấp thuận kiểm toán không được tiếp tục thực hiện các hợp đồng kiểm toán và các dịch vụ đảm bảo khác đã ký và không được ký thêm các hợp đồng mới với tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết và tổ chức kinh doanh chứng khoán kể từ ngày có thông báo của UBCK đến ngày được chấp thuận lần sau". Hiện dự thảo quy chế sửa đổi đang trong quá trình lấy ý kiến các bên liên quan. (Theo ĐTCK)